درحالیکه هفته گذشته هزاران نیروی نظامی دو طرف در منطقه مورد مناقشه میان دولت عراق و منطقه کردستان مستقر شده بودند و ساکنان محلی در نگرانی وقوع یک درگیری تمامعیار به سر میبردند مقامهای دوطرف دیروز بعد از چندین ساعت مذاکره، در بیانیهای اعلام کردند که برای فعال کردن کمیته همکاری برای کاهش تنشها به توافق رسیدهاند.
در روزهای اخیر تنشها در منطقه مورد مناقشه شمال عراق ازجمله کرکوک و دیالی بالا گرفته بود بهطوری که اسامه النجیفی، رئیس پارلمان عراق دو روز پیش درباره کشیده شدن این ماجرا به یک جنگ داخلی هشدار داد. سخنگوی ارتش عراق دیروز در بیانیهای تأکید کرد که دو طرف برای ادامه نشستها و فعال شدن کمیته همکاری میان دولت مرکزی عراق و نیروهای منطقه کردستان موسوم به پیشمرگ توافق کردهاند.
براساس این بیانیه دو طرف همچنین موافقت کردهاند که «شرایط را آرام کرده و مکانیسمی برای خارج کردن واحدهای نظامی از منطقه مورد مناقشه به پایگاههای خود درنظر بگیرند.» هفته گذشته بهدنبال اختلاف دوطرف درباره مناطق مورد مناقشه ازجمله شهر نفتخیز کرکوک نیروهای نظامی و خودروهای زرهی خود را به منطقه شمالی عراق اعزام کردند و درگیریهای پراکنده میان دو طرف کشته شدن یک غیرنظامی را بهدنبال داشت.
سیانان از کشتهشدن دو نفر و زخمی شدن ۱۲ نفر در درگیری شهر توز خورماتو خبر داده است. گفته میشود جرقه دور جدید تنشها زمانی زده شد که نیروهای نظامی عراق به تعقیب چند قاچاقچی پرداختند که در دفتر سیاسی یکی از احزاب سیاسی منطقه کردستان پناه گرفته بودند. مسعود بارزانی رئیس منطقه خودمختار کردستان عراق بهدنبال این درگیریها اعلام کرد که نیروهای پیشمرگ باید قدرت تحمل خود را در مقابل تحریکها آزمایش کنند.
وی اما در مقابل تأکید کرد که نیروهای منطقه کردستان در بالاترین وضعیت آمادگی برای مقابله با هر نوع تجاوز هستند. در نشست بغداد یک مقام ارشد نظامی آمریکا هم حضور داشت و دو طرف توافق کردند تا براساس توافقنامه سال 2009 که آن هم با میانجیگری آمریکا میان دوطرف امضا شده بود، هیأت نظامی مشترکی برای اداره مناطق مورد اختلاف تشکیل دهند.
جباریاور، یکی از فرماندهان ارشد نیروهای پیشمرگ هم در شبکه تلویزیونی منطقه کردستان گفت: ما توافق کردهایم که وضعیت به شرایطی که در قبل وجود داشت بازگردد و همه نیروها به مناطق قبلی خود بازخواهند گشت. انیچروان بارزانی، نخستوزیر منطقه کردستان عراق هم بهدنبال تنشهای بهوجود آمده تأکید کرد که بحران موجود تنها از طریق مذاکره و نه استفاده از نیروهای نظامی حل میشود.
وی گفت: تجربه عراق ثابت کرده است که مشکلات را تنها باید به وسیله گفتوگو حل کرد. اختلافهای دوطرف برسر نفت و تقسیم قدرت مدتهاست که میان دولت مرکزی و منطقه خودمختار کردستان عراق بدون حل شدن ادامه دارد و ثبات و امنیت عراق را همچنان تهدید میکند. جلال طالبانی، رئیسجمهور عراق که از کردهای این کشور است به تازگی تشکیل ستاد عملیات دجله ویژه امنیت استانهای شمالی کرکوک، صلاحالدین و دیالی و تلاش این ستاد برای دخالت در اختلافات سیاسی را نادرست خواند و اعلام کرد که براساس قانون اساسی عراق ارتش نباید در مشکلات سیاسی این کشور دخالت کند بلکه قانون باید مرجع این اختلافات باشد. برای دومین بار است که در سالجاری میلادی نیروهای نظامی تا آستانه یک درگیری نظامی پیش میروند. درماه آگوست امسال هم تقابل دو طرف با دخالت آمریکا بهصورت موقت آرام گرفت.
بحث درباره استخراج نفت و درآمدهای آن و همچنین نیروهای نظامی مهمترین مسئلهای است که دوطرف همچنان درباره آن اختلاف دارند. مقامهای دولت مرکزی عراق میگویند که استخراج نفت باید در منطقه کردستان زیرنظر آنها صورت بگیرد اما مقامهای این منطقه بهصورت یکطرفه با شرکتهای نفتی قرارداد بستهاند؛ مسئلهای که تحریم برخی از شرکتها را از سوی دولت عراق بهدنبال داشت. درماه سپتامبر سالجاری همچنین دولت مرکزی عراق از مقامهای منطقه کردستان خواست که کنترل نیروهای پیشمرگ به دولت مرکزی منتقل شود که باعث افزایش تنشها شد. منطقه شمالی عراق بهویژه شهر کرکوک بهخاطر منابع غنی نفت مورد مناقشه دوطرف است و این احتمال وجود دارد که با حل نشدن ریشهای مشکلات بار دیگر اختلافها پس از مدت کوتاهی بالا بگیرد.